PLATFORM İŞ MODELİ NEDİR?

Zaman çok hızlı değişiyor, oluşan döngü dünyayı da değiştiriyor hatta insanları da.. Bilindiği üzere teknoloji yaşantımızın her alanına hakim oldu ve hayatımızı kolaylaştırmaya devam ediyor.  Alışveriş yapmak amacıyla markete ya da tatil rezervasyonu için acenteye gitmemize gerek yok, 15 sene önce bunu duysaydık kulağımıza biraz garip gelebilirdi. 

10 -15 sene içinde yazılımlar daha donanımlı hale geldi. Teknoloji kullanımı ise toplumda abartılacak kadar yaygın bir hale büründü. Bu dönüşümü çok önceden öngörenler kimsenin hayal edemeyeceği noktalara ulaştı. Örneğin en erken harekete edenlerden biri olan Jeff Bezos, Amazon’ u 90’lı yılların sonunda kurdu, şimdi ise dünyanın en büyük markalarından birisi haline geldi. Başka bir örnek ise Airbnb. 2008 yılında ortalama 25 yaşlarında olan 3 işsiz genç tarafından kurulan ve herhangi bir üretimi bulunmayan girişim, konaklama sektöründe şu an dünyanın zirvesinde bulunuyor. Peki bu iki markanın başka ortak yönü ne? 

Bu iki marka da aynı iş modelini kullanıyor.  Bahsedeceğim modelin adı “Platform İş Modeli” 

Dijital Dönüşümlerin Zirveye Çıkardığı Girişimlerin Ortak Yönü

Platform İş Modeli, tüketiciler ile üreticiler arasında alışveriş oluşturmak maksadıyla değer ve ağ yaratan bir yapıdır. Sundukları çözümler nedeniyle paylaşım modeli olarak adlandırılır. Airbnb’ nin kendisine ait hiç emlak dükkanı olmamasına rağmen dünyanın en

büyük emlakçısı olmasında oluşturduğu dijital ağın büyük payı var. Platform modelinin kurulması bulunduğu ekosisteme farklılık ve canlılık katar. Bu modelle kurulan girişimlerin en zor tarafı ise başlangıç aşamasında kullanıcı kazandırmaktır. Satış yapmak isteyenler, kullanıcı sayısının ve ilgisinin az olduğu ortamda satış yapmak istemez. 

                  

Platform kavramı yeni bir olgu değildir. Sergi merkezleri, fuarlar ve AVM'ler bir bakıma dijital olmayan tuğla-harç yaklaşımıyla oluşan platform modelleridir. Platform modeli, tüketiciyle etkileşimi kolaylaştıran serbest bir ağ etkisiyle yönetim yapısı sunar. Her modeli uygulayan ortamlarla özgü standart ve protokoller bulunur. Mesela başka bir dijital platform modeli olan Facebook’ ta yanlış haber paylaşımı tespit edildiğinde Facebook yönetimi, haberi paylaşan hesabı kapatma yetkisi bulunuyor. 

Platform İş Modeli Kullanan Şirketler 

Platform dışı şirketlere doğrusal işletme denir. Çünkü operasyonları tipik doğrusal tedarik zinciri tarafından tanımlanmıştır. Bu yapıdakiler ağlar değil ürünler oluşturur. Doğrusal işletmeler envanterlere sahiptir. Her platform şirketi saf bir platform yaklaşımı benimsemez. Apple ve Amazon gibi bazı şirketler doğrusal ve platform iş modellerini birleştiren hibrit bir yaklaşım benimser. Modern teknolojiyi kullanmak işletmeyi otomatik olarak bir platform haline gelmez. 

Platform iş modeline örnek olarak aşağıdaki şirketler verilebilir:

● Medium 

● Facebook 

● Airbnb 

● Amazon 

● Uber

Platform Türleri 

Silikon Vadisine uzun zaman geçiren Yönetim Danışmanı John Hagel genelde iş dünyasında öne çıkan dört farklı platform kategorisini belirtiyor. 

1. Toplama Platformları; 

Çok çeşitli ilgili kaynakları biraraya getirir, kullanıcıların en uygun kaynaklarla bağlantı kurmasına yardımcı olur. eBay ve Etsy örnek verilebilir

2. Sosyal Platformlar; 

 İlgi alanları benzer kişilerin etkileşimini destekler ve birçok kişiyi bir araya getiren platformlardır. Twitter ve Facebook en bilinen örneklerdir. 

3. Mobilizasyon Platformları; 

Bireysel katılımcıların yeteneklerinin ötesinde bir şeyi yapmayı başarmak için insanları birlikte çalışmaya yönlendirir. 

4. Öğrenme Platformları; 

Katılımcılar birlikte çalışarak daha fazla potansiyel gerçekleştirme fırsatına sahip olduklarından, derin, güvene dayalı ilişkileri teşvik etme eğilimindedir. Buna örnek UDEMY verilebilir.

Günümüzde iş modelleri içerisinde önemli başarı örneklerini sunan bu yaklaşımı sizlerin de yakinen takip etmenizi ve iş modeli olarak girişiminizde kullanabilme potansiyelini incelemenizi öneririz. Girişim dünyasında bu modeli kullanan yeni girişimleri takip etmek ve öğrenmek istiyorsanız sizi Gain Global’ e bekliyoruz.